Nalatenschap

Wie is begunstigde van een nalatenschap wanneer er geen testament is?

De wet voorziet in een rangorde van erfgenamen ingedeeld volgens hun bloedverwantschap. Een hogere orde sluit een lagere uit.

De rangorde is de volgende:

1. de afstammelingen van de erflater: kinderen of bij plaatsvervulling kleinkinderen, achterkleinkinderen,
2. de ouders van de erflater samen met de broer(s) en zuster(s) van de overledene en/of hun afstammeling(en)
3. alle bloedverwanten in opgaande lijn: ouders, grootouders, overgrootouders…
4. ooms, tantes en hun nakomelingen (neven en nichten dus), grootooms, groottantes.

Wie zijn de reservataire erfgenamen?

Reservataire erfgenamen zijn erfgenamen aan wie de wet een minimaal (voorbehouden) deel van de nalatenschap voorbehoudt en die niet kunnen worden onterfd bij testament: de kinderen en de echtgenoot of wettelijk samenlevende partner van de erflater.

De langstlevende partner neemt in het erfrecht een specifieke plaats in.

De langstlevende gehuwde partner krijgt de hele nalatenschap van de eerst stervende in vruchtgebruik. In ieder geval erft de langstlevende gehuwde de gezinswoning en de inboedel in vruchtgebruik.

De wettelijk samenwonende partner erft het vruchtgebruik van de gezinswoning en inboedel. Feitelijk samenwonende partners erven niet van elkaar.

Langstlevende ongehuwde partners zijn geen reservataire erfgenamen.

Zij kunnen uiteraard wel erven indien de partner-erflater hen heeft begunstigd via testament

Uit wat bestaat de nalatenschap?

De te verdelen nalatenschap bestaat uit 3 elementen :

• alle goederen die aanwezig zijn bij overlijden min de bestaande schulden
• meer alle schenkingen die de erflater bij leven ooit heeft gedaan.

Deze totaliteit van goederen, schulden en schenkingen wordt de fictieve massa genoemd en vormt op burgerrechtelijk vlak de te verdelen nalatenschap, hetgeen kan verschillen van de omvang van de nalatenschap op fiscaal vlak, waarbij naast bestaande goederen en schulden enkel de schenkingen die werden gedaan minder dan 3 jaar voor het overlijden van de erflater in aanmerking worden genomen.

Hoe vindt de verdeling plaats?

Een verdeling kan minnelijk gebeuren indien iedereen het eens is over de omvang van de nalatenschap en ieders gerechtigheden.

Men spreekt van een gerechtelijke verdeling indien er tussen de erfgenamen discussies bestaan over omvang- en/of waarde van de bestanddelen van de nalatenschap.

In dit geval beveelt de rechtbank de vereffening-verdeling van de nalatenschap en wordt een notaris-vereffenaar aangesteld die ten overstaan van partijen bijgestaan door hun advocaten de

vereffening-verdeling finaliseert volgens een strikte procedure. Zijn de partijen het niet eens met de stellingname van de notaris omtrent de verdeling dan beslist uiteindelijk de Familierechtbank.

Men laat zich als erfgenaam best bijstaan door een raadsman die onderlegd is in de materie.

Wat met gehuwden?

Indien een gehuwde persoon overlijdt dient eerst de huwgemeenschap (indien gehuwd onder het wettelijk stelsel of onder het stelsel van algemene gemeenschap van goederen) of de huwelijkse onverdeeldheid te worden vereffend en verdeeld alvorens diens nalatenschap kan worden vereffend en verdeeld.